مباني نظري نظریه های جرات ورزی
تعریف جرأت ورزی
از آن جا که انسان موجودی اجتماعی است ، همواره در تلاش است تا مهارت هایی جهت تسهیل روابط میان فردی به دست بیاورد . توجه روز افزون به جرأت ورزی به عنوان موردی از مهارت های زندگی ، حاکی از آشکارشدن ارزش ها و تأثیرات فراوان این مهارت است . اهمّیت جرأت ورزی در ارتباطات بین فردی و نقش مؤثر آن در تعامل های اجتماعی ، منجر به پژوهش های متعددی در این زمینه گردیده است .
در متون ترجمه شده به فارسی کلمه assertion معادل با واژه ی جرأت ورزی ، ابراز وجود ، تأیید خود ، اظهار وجود ، خود بیانگری ، جسارت و قاطعیت به کاررفته است . مسأله ی ابراز وجود و مقوله ی جرأت ورزی ، در واقع توانایی افراد جهت برقرارنمودن روابط بین فردی مناسب در تعاملات اجتماعی و یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در بهداشت روانی است . ( بندورا ، 1977 ). می توان جرأت ورزی یا ابراز وجود را قلب رفتار میان فردی ( لین و همکاران ، 2004 ) یا مهارت برقراری ارتباط میان فردی ( آلبرتی و آمونز ، 1977 ) برشمرد .
سازمان جهانی بهداشت ، ده مهارت را به عنوان مهارت های زندگی اصلی معرفی نموده است . این ده مهارت عبارتند از : 1 - مهارت خودآگاهی 2 - مهارت همدلی 3 - مهارت برقراری ارتباط مؤثر 4 - مهارت مدیریت خشم 5 - توانایی ایجاد و حفظ روابط بین فردی مؤثر 6 - مهارت رفتار جرأت مندانه 7 - مهارت حل مسئله 8 - مهارت مقابله با استرس 9 - مهارت تصمیم گیری 10 - مهارت تفکر خلاق
سازمان جهانی بهداشت این مهارت ها را به سه طبقه تقسیم می کند : الف ) مهارت های مرتبط با تفکر نقاد یا تصمیم گیری ب ) مهارت های بین فردی و ارتباطی ج ) مهارت های مقابله ای و مدیریت فردی .
مهارت جرأت ورزی در دسته ی دوّم قرار می گیرد . گروه دوم ، مهارت هایی را دربر می گیرد که با ارتباط کلامی و غیرکلامی ، گوش دادن فعال و توانایی ابراز احساسات و بازخورد دادن ، مرتبط هستند . در این طبقه ، مهارت های مذاکره ، امتناع و ردکردن درخواست دیگران و مهارت های رفتار جرأت مندانه نیز جای می گیرند .
جرأت ورزی را به طورکلی می توان توانایی ابراز صادقانه ی نظرات ، احساسات و نگرش ها بدون احساس اضطراب دانست ، جرأت ورزی همچنین شامل دفاع فرد از حقوق خود ، به شکلی که حقوق دیگران پایمال نشود ، می باشد . ( سازمان جهانی بهداشت ، ترجمه فنی و همکاران ، 1385 )
سالتر و ولپی از پیشگامان طرح و مفهوم جرأت ورزی در عرصه ی رفتاردرمانی بودند که با توجه به رفتارهای مراجعانشان ، چنین توانایی را برای برخی از آن ها لازم و ضروری می دانستند . جرأت ورزی به عنوان یک ویژگی شخصیتی و مشخصه ی رفتاری در گستره ی روان شناسی شخصیت نیز مطرح می گردد . راهبرد صفات در قالب عامل های شخصیت ، این ویژگی را به عنوان یکی از صفات فرعی مطرح می کند . ( مک کرا و کاستا ، 1999 به نقل از خان زاده ، 1386 ). در واقع ، اندرو سالتر ( 1949 ) نخستین کسی بود که مفهوم جرأت ورزی را
